Necmettin Batırel

Ticari kredilerde faiz oranlarının %65’i aşmasına karşılık kurlardaki artışın enflasyon oranının altında kalması üzerine şirketler yabancı para cinsi borçlanmaya yöneldi. Geçen hafta döviz cinsi ticari krediler 1,1 milyar dolar artarak büyüklüğü 141,6 milyar dolara yükseldi. Yılbaşından bu yana döviz cinsi kredilerde artış 13 milyar doları buldu. Ticari dolar kredisinin yıllık faizi 8,37... Son tahmin olan yıl sonu %38 enflasyon ilavesiyle maliyet %46 oluyor. Oysa yıllık TL ticari kredi faizi şu anda %66,24… Yani şirketler, döviz kredisi kullanarak %20 daha düşük faiz ödeyecek. Maliyetlerdeki azalma ile fiyat artışları düşük gerçekleşecek.

Faiz ekonomi yönetiminin elindeki en güçlü silahtır. Ama bütün problemleri çözmez. Tam 1 yıl önce 25 Mayıs 2023’te politika faizi %8,5 düzeyindeydi. Bugün %50… Yıllık 41,50 puan artış oldu. Merkez Bankası yönetimi bugüne kadar en yüksek faiz artışına imza atan kurum olarak tarihe geçti...

Uluslararası Para Fonundan Türk ekonomisine övgü yağdı. "Reformlar iyi ve doğru yolda" diyen IMF Türkiye Masası Şefi Walsh;

Türkiye'ye verdiği not kararının bankalar, finans kuruluşları ve kamu finansmanı ve şirketler üzerindeki etkilerini görmek için düzenlediği panelin ardından olumlu değerlendirme yapan Fitch Rating’den pozitif bir açıklama daha geldi… Uluslararası kredi kuruluşu diyor ki: 

Uluslararası kredi kuruluşu Fitch Ratings'ın Türkiye'nin notunu yükseltmesi ve bunun Türkiye'deki bankalar, banka dışı finansal kuruluşlar, uluslararası kamu finansmanı ve şirketler üzerindeki etkilerini görmek için düzenlediği panelde şu sonuç ortaya çıktı:

Fitch Ratings, Türkiye'nin kredi notunu yükseltmesini ve bunun Türk şirket, banka, banka dışı finansal kuruluş ve uluslararası kamu finansmanı sektörleri üzerindeki etkilerini tartışmak üzere 24 Nisan'da (yarın) kredi paneli düzenliyor. Sözlü anlatımda Türkiye'nin kredi notunun yükselmesinin şirket, banka, banka dışı finansal kuruluş ve uluslararası kamu finansmanı sektörleri üzerindeki etkileri tartışılacak.

Piyasada büyük değişim yaşanıyor. Türk lirası 1 numaralı yatırım aracı hâline geldi. Önceki dönemde eline para geçenler hemen soluğu döviz büfesinde alır, dolar toplardı. Bu talep sonunda kurlar hızla yükselir, maliyetler artar tüm dengeler bozulurdu. Herkes iyi iş yaptığını zanneder, kazandım diye sevinir ama çarşıya pazara çıktığı zaman gerçeği görürdü...

İran, İsrail'in Suriye'deki İran konsolosluğunu hedef almasının ardından cumartesi gecesi İHA'larla Tel Aviv'e misilleme saldırısı düzenledi. "Demir Kubbe" tarafından engellenen saldırı sonrası İran BM Daimî Temsilciliği, “Mesele sonuçlanmıştır” diyerek defteri kapattı. İsrail'e füze saldırısı ülkede bayram havası yaşattı. İran halkı sokaklarda kutlama yaptı.

AK Parti, seçimi kendi içinden gelen darbeyle kaybetti, CHP bu kadar büyük başarıyı hak edecek hiçbir şey yapmadı. Yani CHP seçim kazanmadı, Ringdeki maçta antrenörü havlu atınca galip ilan edildi. En önemli neden olarak ekonomik sıkıntıların dayanılmaz boyutlara ulaştığı gösteriliyor.

Türkiye’nin 1 numaralı probleminin enflasyon olduğu gün gibi ortada. Yerel seçimlerin sonucunu da o tayin etti. Enflasyon nedir? Paranın satın alma gücünün düşmesidir. Bunu halkın anlayacağı şekilde fiyatların sürekli artması şeklinde tarif etmek daha doğru olur. Enflasyonun artmasının temel nedeni arz ve talep dengesinin bozulmasıdır. Arz ve talep dengesi bozulduğunda, piyasada mal ve hizmetlerin fiyatları değişir. Enflasyonla mücadelede en önemli gösterge, "fiyatların inişe geçmesi"dir. Bu inişin devamlı olması, halkın bu inişi görmesi, inişin devam edeceğine inanması enflasyonla mücadelede başarıyı sağlar. Hükûmetin yeni hedefi vatandaşı bu canavarın pençesinden kurtarmak. Ama bunun öncesinde yapılacak çok daha önemli bir iş var. 16 milyon emekli arasında oluşan maaş farkını ortadan kaldırmak...

Türkiye’de seçimsiz dönem başladı… 1 Nisan’dan sonra ekonomide kriz yaşanacağı beklentileri boşa çıktı. Açıklanan rakamlar yüreklere su serpiyor. Türkiye’nin 5 yıllık risk primi 300 puana indi. Mart ayında dış ticaret açığı %10,3 düştü, 7,5 milyar dolara geriledi. İhracat 22,6, ithalat 30,1 milyar dolar oldu. 3 aylık dış ticaret açığı %41,2 gerilemeyle 20,5 milyar dolara indi.

Millî irade yerel yöneticilerini hür iradesiyle seçti. Seçime katılım yüzde 76 ile 20 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti.

Yarın demokrasi bayramı var... Sandıklar patlayacak... Yüzyılın ikinci zaferi yaşanacak... Sadece yerel yönetici seçmeyeceğiz, ülkenin geleceğini oylayacağız. 1 Nisan’da yepyeni bir dönem başlayacak. Yalan-iftira-rüşvet siyaseti sona erecek... Yıkıcılar silinecek, teröristlerin kökü kuruyacak… En büyük değişim ekonomide yaşanacak... Döviz-kur-faiz dengesi sağlanacak. Yurt dışından yatırımcı yağacak. Borsa şahlanacak. Emeklilerin bütün problemleri çözülecek...

Göstergeler ekonomide canlanmanın hızlandığını gösteriyor. İş dünyasının morali yüksek. Reel kesim güven endeksi, mart ayında 104,4 seviyesinde gerçekleşti. Reel kesimin (üreticinin) güveni çok önemlidir. Sanayicinin güveni arttığı için üretimi arttırıyor, yatırımı artırıyor. Sonuçta istihdam artıyor. Türkiye istikrarlı büyüme potasındaki seyrini sürdürüyor.

Merkez Bankası seçim öncesi radikal bir kararla politika faizini %50’ye çıkardığı gibi borçlanma ve borç verme faizini artı eksi 300 baz puanlık fark ile belirledi... Son dönemde banka fonlamasının önemli bölümü politika faizinin 150 baz puan üzerindeki gecelik borç verme faizi ile yapılıyordu. Şimdi bu makas 300 baz puana çıkarıldı. Dolayısıyla Merkez Bankası’nın elinde politika faizini artırmadan fonlama faizini %53’e çıkaracak alan oluştu. Yani 500 baz puanlık faiz artırımının yanı sıra örtülü bir 300 baz puanlık faiz artırımı daha yapıldı. Gerekirse sıkılaşma devam edilecek denilerek kapı kapatılmadı. Amaç, rezervlerdeki erimeyi durdurmak, kurları gevşeterek vatandaşın döviz talebini kesmek, yabancı yatırımcı açısından tahvil alımının cazibesini arttırarak yoğun fon girişi sağlamak...

Türk ekonomisinin yüzde 30’dan fazlasını oluşturan İstanbul; üretim, ticaret ve turizm gibi birçok alanda lider bir şehrimizdir. 2022-2023 arasında toplam gelirini 73,5 milyar dolardan 287,3 milyar dolara taşıyarak 4 kat büyüdü.

Merkez Bankasının toplam rezervleri, geçen hafta 386 milyon dolar düşüşle 130 milyar 533 milyon dolara geriledi. Ancak altın rezervleri 2 milyar 340 milyon dolar artışla 52 milyar 748 milyon dolara yükseldi...

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, 12 yıl aradan sonra ilk defa Türkiye’nin kredi notunu "B"den "B+"ya yükseltti, not görünümünü "durağan"dan "pozitif"e çıkardı. Piyasada not artırımı değil sadece görünüm düzeltmesi bekleniyordu, çok daha iyi sonuç geldi...

Kötü niyetli çevreler (bunlar arasında uluslararası haber ajansları da var) özellikle seçim sonrası için belirsizlik, güvensizlik meydana getirmek için büyük gayret sarf ediyor. O kadar çok abartılı değerlendirmeler yapılıyor ki, şaşmamak mümkün değil.

Şubat ayında tüketici enflasyonu yıllık bazda yüzde 67,07'ye yükseldi. Aylık enflasyon ise yüzde 4,53 olarak gerçekleşti. Gıda enflasyonu ise yüzde 69,71 olarak hesaplandı.